ԵՐԵՎԱՆ, ՓԵՏՐՎԱՐԻ 24, 24News
Եվրոպայի խորհրդի խորհրդարանական վեհաժողովի (ԵԽԽՎ) համազեկուցողները հայտարարություն են տարածել փետրվարի 17-19-ը՝ Ադրբեջանի հետ սահմանին և Լաչինի միջանցքի մուտքի մոտ տիրող իրավիճակը գնահատելու նպատակով Հայաստան կատարած այցից հետո։
Կիմմո Կիլյունենը (Ֆինլանդիա, SOC) և Բորիանա Աբերգը (Շվեդիա, EPP/CD) այսօր հանդես են եկել հետևյալ հայտարարությամբ.
«Լաչինի միջանցքում ստեղծված իրավիճակը պահանջում է անհապաղ գործողություններ: Այսօրվա դրությամբ Լեռնային Ղարաբաղի բնակիչները չեն կարող ազատորեն դուրս գալ, և, ինչպես տեղեկացանք, 954 քաղաքացի չի կարողանում վերադառնալ տուն։ Միայն Կարմիր խաչի միջազգային կոմիտեին և ռուս խաղաղապահների մեքենաներին է թույլատրվում երթևեկել այս միջանցքով, ինչը ակնհայտորեն անբավարար է բնակչության կարիքները բավարարելու համար։
Բոլոր տրանսպորտային միջոցների ազատ շարժը պետք է շտապ վերականգնվի՝ համաձայն 2020 թվականի նոյեմբերի 10-ի Եռակողմ հայտարարության։
Ավելին, տարածքի գազամատակարարման և էլեկտրամատակարարման կրկնակի խափանումները հանգեցրել են բնակիչների իրավունքների լուրջ ոտնահարման։ Շատ մարդիկ արդեն կորցրել են իրենց աշխատանքը, իսկ երեխաները զրկվել են կրթությունից, քանի որ դպրոցները ստիպված են եղել փակվել:
Մենք հիշեցնում ենք 2022 թվականի դեկտեմբերի 16-ի Ադրբեջանի հարցով համազեկուցողների հետ մեր համատեղ հայտարարությունը, որով կոչ էր անում վերականգնել Լաչինի միջանցքով տեղաշարժի ազատությունը:
Հիշեցնում ենք նաեւ Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանի 2022 թվականի դեկտեմբերի 21-ի որոշման մասին, որով կոչ է արվում Ադրբեջանի իշխանություններին ձեռնարկել քայլեր՝ ծանր հիվանդների և ճանապարհին արգելափակված այլ անձանց «Լաչինի միջանցքով» անվտանգ անցումը դեպի Հայաստան ապահովելու համար։
Մենք նաև ի գիտություն ենք ընդունում Արդարադատության միջազգային դատարանի 2023 թվականի փետրվարի 22-ի որոշումը, որով ասվում է, որ «Ադրբեջանը կձեռնարկի իր տրամադրության տակ եղած բոլոր միջոցները՝ Լաչինի միջանցքով երկու ուղղություններով մարդկանց, տրանսպորտային միջոցների և բեռների անարգել տեղաշարժն ապահովելու համար»:
Մենք հրավիրում ենք Վեհաժողովի բոլոր անդամներին այս իրավիճակին հասցնել իրենց համապատասխան ազգային խորհրդարանների ուշադրությանը և միանալ Լաչինի միջանցքի անօրինական և անօրինական փակման անհապաղ դադարեցման մեր կոչին:
Ինչ վերաբերում է Հայաստանի և Ադրբեջանի սահմանին տիրող իրավիճակին, ապա մենք դիտարկել ենք Ջերմուկ քաղաքում և Սոթք գյուղի քաղաքացիական ենթակառուցվածքների վրա ադրբեջանական զորքերի հարձակումների հետևանքները։
Մենք նշեցինք, որ քաղաքացիական գոտիներում կասետային զինամթերքի կիրառման ապացույցներ են հավաքվել և պահվել հետագա փորձաքննության համար: Մեզ ցույց տվեցին ադրբեջանական ռազմական դիրքերի առկայությունը Հայաստանի ինքնիշխան տարածքում, երբեմն նաև վիճելի սահմաններից դուրս:
Մենք ողջունում ենք սահմանին Եվրամիության քաղաքացիական առաքելության տեղակայումը` նշելով նախորդ առաքելության զգալի շոշափելի ազդեցությունը լարվածության նվազեցման գործում: Մենք կոչ ենք անում երկու կողմերին առաջ տանել սահմանների սահմանազատման շուրջ քննարկումները և պայմանավորվել սահմանից զորքերի հայելային դուրսբերման շուրջ՝ որպես վստահության ամրապնդման անհապաղ քայլ:
Մենք մեր արդյունքները կզեկուցենք ԵԽԽՎ մոնիտորինգի հանձնաժողովին հաջորդ հանդիպման ժամանակ։ Մենք չափազանց զգոն ենք մնում ապագա զարգացումների նկատմամբ և վերահաստատում ենք մեր պատրաստակամությունը՝ ապահովելու խորհրդարանական մակարդակով բոլոր քաղաքական աջակցությունը, որն անհրաժեշտ է երկարատև խաղաղ կարգավորման հասնելու համար»:
Այցի ընթացքում համազեկուցողները եղել են Ջերմուկ, Գորիս և Վարդենիս քաղաքներում և նրանց շրջակայքում, ինչպես նաև հայկական կողմից Լաչինի միջանցքի մուտքում։ Նրանք հանդիպել են տեղի պաշտոնյաներին և Լաչինի միջանցքի շարունակական խոչընդոտման պատճառով Գորիսում արգելափակված Լեռնային Ղարաբաղի բնակիչներին։
--00—ՍՊ