ԵՐԵՎԱՆ, ՀՈՒՆՎԱՐԻ 16, 24News
ԵՏՀ նախագահ, ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը հանդես է եկել ուղերձով՝ ուղղված ԵԱՏՄ անդամ երկրների ղեկավարներին՝ Միության մարմիններում 2024 թվականին Հայաստանի նախագահության կապակցությամբ․
«2024 թվականի հունվարի 1-ից Հայաստանի Հանրապետությունը ստանձնեց ԵԱՏՄ առանձին մարմինների նախագահությունը, որոնցում յուրաքանչյուր պետություն առանցքային դեր ունի տնտեսական համագործակցության ընդհանուր տարածքի ձևավորման գործում։
ՀՀ նախագահությունն համընկնում է 2014 թվականի մայիսի 29-ին Եվրասիական տնտեսական միության մասին պայմանագրի ստորագրման տասնամյակի հետ։ ԵԱՏՄ տասը տարվա գործունեության արդյունքներով զգալի արդյունքներ են ձեռք բերվել փոխգործակցության բոլոր ոլորտներում։ Միաժամանակ, մնում են ռազմավարական նշանակության մի շարք հարցեր, առանց դրանց լուծման հնարավոր չէ ավարտին հասցնել արդյունավետ միասնական տնտեսական տարածքի ձևավորումը։
Միայն ջանքերի համատեղմամբ ԵԱՏՄ անդամ երկրները կկարողանան ապագա սերունդների համար ստեղծել տնտեսական համագործակցության էլ ավելի կայուն մոդել՝ կապված չլինելով քաղաքական կամ աշխարհաքաղաքական տեղաշարժերի հետ։
Համաշխարհային տնտեսության ներկայիս անկայունությունը պահանջում է տնտեսական փոխգործակցության սկզբունքների և գործիքների վերանայում։ Այս պայմաններում մենք պետք է բոլոր ջանքերը գործադրենք ԵԱՏՄ-ի լիարժեք գործունեությունը ապահովելու համար՝ ելնելով մեր երկրների քաղաքացիների և բիզնեսի շահերից։
Ուզում եմ ընդգծել ԵԱՏՄ-ում մինչև 2030 թվականը տնտեսական գործընթացների հետագա զարգացման և մինչև 2045 թվականն ընկած ժամանակահատվածի համար «Եվրասիական տնտեսական ուղղու» վերաբերյալ ընդունված հռչակագրի կարևորությունը, որը ձևակերպել է ԵԱՏՄ-ի զարգացման առաջնահերթ ուղղությունները։
Այս տարի մեր առջեւ կարեւոր խնդիր է դրված՝ «Գործողությունների ծրագրի» մշակում, որը կներկայացնի հռչակագրի իրականացման կոնկրետ մեխանիզմները, որոնք կորոշեն ԵԱՏՄ ռազմավարական զարգացումը միջնաժամկետ եւ երկարաժամկետ հեռանկարում։
Եվրասիական տնտեսական միությունում ՀՀ նախագահության տարում, մասնավորապես, ուզում եմ ուշադրություն հրավիրել ԵԱՏՄ-ի համար մի շարք կարևոր խնդիրների լուծման անհրաժեշտության վրա։
Առաջնահերթ ուղղություններից է էներգետիկ անվտանգության ապահովումը։ Էլեկտրաէներգիայի և էներգետիկ ռեսուրսների ընդհանուր շուկաների արագացված ձևավորումը՝ առանց խտրական գործունեության սկզբունքներով, այն պետք է դառնա ԵԱՏՄ անդամ բոլոր երկրների համար տնտեսական գործունեության հավասար պայմանների ապահովման հիմքերից մեկը։
Համաշխարհային տնտեսական մարտահրավերների և մեր երկրների ագրոարդյունաբերական համալիրի զգալի ներուժի համատեքստում մեծապես կարևորում եմ ԵԱՏՄ պարենային անվտանգության ապահովումը։
Բնակչության բարձրորակ և անվտանգ սննդամթերքի կայուն հասանելիության ապահովումը ԵԱՏՄ անդամ երկրների կայուն տնտեսական և սոցիալական զարգացման կարևոր բաղադրիչն է։ Անհրաժեշտ եմ համարում շարունակել աշխատանքը կառուցվածքային և առարկայական օրակարգի մշակման ուղղությամբ, որը հիմնված կլինի կոնկրետ ճգնաժամերի պայմաններում սննդի առաջնահերթ մատակարարումների սկզբունքի վրա։
Տնտեսական փոխգործակցության հիմնական տարրը տրանսպորտի և լոգիստիկայի ոլորտն է: Տրանսպորտային ենթակառուցվածքների զարգացումն ու արդիականացումը, մաքսային ընթացակարգերի բարելավումը և արդյունավետ լոգիստիկ շղթաների ստեղծումը նպաստում են ապրանքների և ծառայությունների փոխանակման արագացմանը, առաքման ժամանակի կրճատմանը, ծախսերի և ծախսերի կրճատմանը և շուկայի հասանելիության բարձրացմանը:
Անհրաժեշտ է առավելագույնս օգտագործել տարանցիկ ներուժը և ԵԱՏՄ աշխարհագրական դիրքի հնարավորությունները արտաքին շուկաներ դուրս գալու համար, որոնք այս փուլում դեռ բավարար չափով չեն օգտագործվում անդամ երկրների կողմից։ Անհրաժեշտ է լրացուցիչ ջանքեր գործադրել եվրասիական տրանսպորտային ենթակառուցվածքի զարգացման և երրորդ երկրներ ապրանքների արտահանման ուղղությամբ՝ առավելագույնի հասցնելով միջազգային կազմակերպությունների և միջազգային զարգացման ինստիտուտների հետ հարաբերությունների ներուժը։
Այս համատեքստում Հայաստանի Հանրապետության կողմից առաջարկվող «Խաղաղության խաչմերուկ» խոստումնալից նախագծի հաջող իրականացումը էական դեր կխաղա եվրասիական միջազգային տրանսպորտային ուղիներով տարանցիկ երթևեկության ապահովման նախանշված նպատակներին հասնելու գործում։
«Խաղաղության խաչմերուկը» կարող է կապել մեր տարածաշրջանի երկրները ճանապարհներով, երկաթգծերով, մալուխներով, գազատարներով և էլեկտրահաղորդման գծերով։
Կարծում եմ, սկզբունքորեն կարևոր է վստահության մակարդակի ամրապնդումը։ Ցանկալի արդյունքների հասնելու համար անհրաժեշտ է բարելավել մաքսային կարգավորումը՝ հաշվի առնելով իրավապահ պրակտիկան, նվազագույնի հասցնել մաքսային և պետական վերահսկողության այլ տեսակի միջոցների օգտագործումը անդամ երկրների կողմից ԵԱՏՄ մաքսային տարածքով փոխադրվող ապրանքների նկատմամբ և ներդնել. եւ մշակել միասնական մաքսային տարանցիկ համակարգ։
Բացարձակ առաջնահերթություն է փոխադարձ առևտրի համար գոյություն ունեցող խոչընդոտների ամբողջական վերացումը։ Պետք է ուշադրություն դարձնել նաև այն խնդրահարույց իրավիճակներին, որոնք չեն որակվում որպես խոչընդոտ, բայց բացասաբար են ազդում ներքին շուկայի վրա։
Միևնույն ժամանակ, Եվրասիական տնտեսական միության մասին պայմանագրի որոշ դրույթներ թույլ են տալիս անդամ երկրներին կիրառել միակողմանի սահմանափակող միջոցներ, որոնք կհանգեցնեն ԵԱՏՄ ներքին շուկայի կոռոզիային և բիզնեսի ներկայացուցիչների համար դժվար կանխատեսելի պայմանների ձևավորմանը։ Կարծում եմ, որ Եվրասիական տնտեսական միության մասին պայմանագրի 29-րդ հոդվածը դոգմատիկ չէ և պետք է հարմարեցվի ժամանակակից իրողություններին և տնտեսական պայմաններին։»։
--00—ԱՊ